พระมหาเศวตฉัตร หรือนพปฎลมหาเศวตฉัตร เป็นฉัตรทำด้วยผ้าขาวลดหลั่นกัน ๙ ชั้น แต่ละชั้นมีระบายขลิบทองแผ่ลวดซ้อนกัน ๓ ชั้น ใช้ปักหรือแขวน ประดิษฐานเหนือพระแท่นราชบังลังก์ในพระที่นั่งสำคัญต่าง ๆ เหนือพระแท่นราชบรรจถรณ์ หรือเหนือที่ประทับในพระราชพิธีสำคัญต่าง ๆ เป็นเครื่องประกอบพระราชอิสริยยศสำหรับพระมหากษัตริย์ที่ผ่านพระราชพิธีบรมราชภิเษกแล้ว นอกจากนั้นยังมีสัตปฎลเศวตฉัตร (ฉัตร ๗ ชั้น) เบญจปฎลเศวตฉัตร (ฉัตร ๕ ชั้น) ฉัตรขาว ๓ ชั้น เป็นต้น สำหรับประกอบพระอิสริยยศและอิสริยยศต่าง ๆ ลดหลั่นกันไป

ฉัตรมีที่มาจากร่มที่เป็นเครื่องประกอบเกียรติยศของกษัตริย์หรือแม่ทัพ ในการสงครามเมื่อรบชนะจะมีการยึดร่มของแม่ทัพฝ่ายตรงข้ามเพื่อประดับบารมี เป็นที่มาของการใช้ฉัตรเพื่อแสดงถึงพระบรมเดชานุภาพของพระมหากษัตริย์ที่มีชัยชนะเหนือกษัตริย์อื่น ๆ ทั้ง ๘ ทิศ และรวมกับของพระองค์เองอีก ๑ พระมหาเศวตฉัตรจึงมี ๙ ชั้น ดังที่เราเห็นในปัจจุบัน

พระมหาเศวตฉัตรสำคัญในปัจจุบันมี ๑๐ แห่ง ที่ทรงจุดเทียนชนวนพระราชทานเจ้าพนักงานเชิญไปบูชา ในการพระราชพิธีบรมราชาภิเษกครั้งนี้ ได้แก่
1) พระมหาเศวตฉัตร กางกั้นเหนือพระที่นั่งพุดตานกาญจนสิงหาสน์ ณ พระที่นั่งอมรินทรวินิจฉัย
2) พระมหาเศวตฉัตร กางกั้นเหนือพระที่นั่งภัทรบิฐ ณ พระที่นั่งไพศาลทักษิณ
3) พระมหาเศวตฉัตร กางกั้นเหนือพระแท่นราชบรรจถรณ์และพระเครื่องพระสำอาง ณ พระที่นั่งจักรพรรดิพิมาน (มี ๒ องค์)
4) พระมหาเศวตฉัตร กางกั้นเหนือพระแท่นราชบัลลังก์ประดับมุก ณ พระที่นั่งดุสิตมหาปราสาท
5) พระมหาเศวตฉัตร กางกั้นเหนือพระที่นั่งพุดตานถม ณ พระที่นั่งจักรีมหาปราสาท
6) พระมหาเศวตฉัตร กางกั้นเหนือพระแท่นราชบัลลังก์ ณ พระที่นั่งอนันตสมาคม
7) พระมหาเศวตฉัตร กางกั้นเหนือพระที่นั่งกง ณ พระที่นั่งอัมพรสถาน
8) พระมหาเศวตฉัตร กางกั้นเหนือพระแท่นราชบัลลังก์ ณ พระที่นั่งวโรภาษพิมาน พระราชวังบางปะอิน
9) พระมหาเศวตฉัตร กางกั้นเหนือพระบรมรูปสมเด็จพระบูรพมหากษัตราธิราชเจ้า ณ ปราสาทพระเทพบิดร
10) พระมหาเศวตฉัตร กางกั้นเหนือพระแท่นมนังคศิลาอาสน์ ณ พิพิธภัณฑ์วัดพระศรีรัตนศาสดาราม