พิพิธภัณฑ์และนิทรรศการ
Museum & Exhibitions
โซนที่ 6: กันภัยมหิดล
แสดงพระราชกรณียกิจต่างๆ ที่พระองค์ทรงทำให้กับสังคมไทย
รวมทั้งแนวพระราชดำริต่างๆ ที่พระราชทาน เช่น ด้านการศึกษา การดำเนินชีวิต การพัฒนาสังคม เป็นต้น อันหมายถึงการป้อง “กันภัย” ให้กับประชาชนชาวไทย
ด้านการแพทย์และสาธารณสุข
จากจุดเริ่มต้น ใน พ.ศ. 2458เมื่อสมเด็จเจ้าฟ้ามหิดลอดุลเดชเสด็จไปทอดพระเนตรกิจการโรงพยาบาลศิริราชทรงเข้าพระทัยถึงสภาพขาดแคลน ที่เป็นอยู่ในเวลานั้น จึงทรงตัดสินพระทัยช่วยพัฒนาการแพทย์ไทยทั้งด้านการศึกษาและงานโรงพยาบาล ทรงดำเนินการระหว่างทรงศึกษาวิชาแพทย์ ได้แก่ การพัฒนาบุคลากรทางการแพทย์และพยาบาล ทรงจัดส่งนักเรียนไปศึกษาดูงานประเทศต่างๆ พระราชทานทรัพย์เป็นทุนสำหรับพัฒนาอาจารย์ที่ยังคงสืบเนื่องเป็นทุนพระราชมรดกมาถึงปัจจุบัน
สิ่งที่สำคัญประการหนึ่ง คือ ทรงรับเป็นผู้แทนรัฐบาลสยามเจรจากับมูลนิธิร็อกกีเฟลเลอร์ เพื่อร่วมมือพัฒนาการแพทย์และพยาบาล ยกระดับมาตรฐานการศึกษาวิชาแพทย์ถึงระดับปริญญาตรีเป็นหลักสูตรแรกของประเทศทรงวางแผนปรับปรุงโรงพยาบาลศิริราช จัดหาน้ำประปาสำหรับโรงพยาบาล ทรงช่วยเหลือค่าก่อสร้างอาคารหลายหลังในโรงพยาบาลศิริราช
ทรงห่วงใยปัญหาเกี่ยวกับโรคอันตราย เช่น มาลาเรีย และวัณโรค ทรงพระนิพนธ์บทความเผยแพร่ความรู้เรื่อง “โรคทูเบอร์คุโลสิส” และ “วิธีปฏิบัติการสุขาภิบาล”
ด้านการศึกษา
เมื่อสมเด็จเจ้าฟ้ามหิดลอดุลเดชทรงดำรงตำแหน่งอธิบดีกรมมหาวิทยาลัย และข้าหลวงสำรวจการศึกษาทั่วไป ทรงทุ่มเทพระองค์ในงานด้านการศึกษาด้วยความสนพระทัย ทรงเห็นว่าการศึกษามีคุณล้ำเลิศแต่ในยุคสมัยนั้นรายจ่ายสำหรับการศึกษากลับไม่มีอยู่ในงบประมาณของครอบครัวคนไทย ทรงสนับสนุนให้เกิดความนิยมในการศึกษามากขึ้นทุกระดับ เพื่อให้ตระหนักว่า การศึกษานั้นเป็นสิ่งที่จำเป็น
ทรงส่งเสริมการศึกษาของสตรี ได้พระราชทานเงินแก่โรงเรียนสตรี ได้แก่ โรงเรียนสตรีวิทยาและวัฒนาวิทยาลัยและทรงสนพระทัยให้สตรีไทยได้ศึกษาระดับอุดมศึกษา พระราชทานทุนให้สตรีได้ไปศึกษาต่างประเทศซึ่งเริ่มต้นจากวิชาพยาบาล ทำให้การพยาบาลไทยเข้มแข็งได้มาตรฐานอย่างรวดเร็ว
นอกเหนือจากด้านการแพทย์และพยาบาล ทรงวางรากฐานให้กับการศึกษาด้านเภสัชศาสตร์ สาธารณสุขศาสตร์ทันตกรรม และพระราชทานแนวทางตลอดจนความช่วยเหลือสำหรับสาขาวิชาอื่นๆ ด้วย
มหิดลกันภัย
“ประเทศไทยต้องการคนไทยที่มีความรู้ความชำนาญในสองวิชาชีพจำนวนมาก คือ วิชาแพทย์และช่าง เพื่อก่อสร้างเมืองไทยให้เจริญก้าวหน้าให้ทัดเทียมกับประเทศที่เจริญแล้ว และเพื่อความผาสุกของชนชาวไทย” พระดำรัสนี้สะท้อนถึงความสนพระทัยและห่วงใยในบ้านเมือง
ส่วนหนึ่งในการทรงงานเพื่อบ้านเมือง ได้แก่ พระราชทานเงินแก่สถานพยาบาล วัด โรงเรียน และเพื่อการก่อสร้างต่างๆ เช่น สะพานอุภัยเจษฎุทิศ
“เราก็ต้องพยายามทำนุบำรุงให้ภาษาของเราจำเริญขึ้นทั้งในสมบัติแห่งคำ และวิธีผูกประโยคเรียงความให้สามารถแสดงความคิดของคนชนิดใดได้ทั้งตะวันออกและตะวันตก เป็นกิจจำเป็นเท่ากับจะต้องมีทหารหรือสร้างรถไฟ ...ฉะนั้น สิ่งที่เราต้องการจริงๆ นั้นคือการอบรมความคิด ที่จะมาใช้เป็นเนื้อเรื่องแสดงโวหารและสมบัติคำของภาษาเรา”
ลายพระหัตถ์นี้บ่งบอกถึงความสนพระทัยในเรื่อง “ความคิด” ซึ่งทรงถือว่ามีความสำคัญสำหรับทุกเรื่อง
พระกรณียกิจและพระดำรัสของสมเด็จเจ้าฟ้ามหิดลอดุลเดชข้างต้น สะท้อนชัดถึงความสนพระทัยในศาสตร์
อันหลากหลาย ไม่เพียงเฉพาะด้านการแพทย์และสาธารณสุขเท่านั้น ซึ่งความสนพระทัย
ในศาสตร์ดังกล่าว เป็นรากฐานที่สร้างคุณูปการแก่สังคมไทยอย่างกว้างขวาง
QUICK LINKS
ติดต่องานบริหารจดหมายเหตุ
ติดต่องานพิพิธภัณฑ์และนิทรรศการ
*** สถานที่ติดต่อเข้าชมนิทรรศการหอพระราชประวัติสมเด็จพระบรมราชชนก และหอเกียรติยศแห่งมหาวิทยาลัยมหิดล
© 2020 ฝ่ายจดหมายเหตุและพิพิธภัณฑ์ หอสมุดและคลังความรู้มหาวิทยาลัยมหิดล. All Rights Reserved.
