ตึกกลม

อาคารเรียนรวม หรือ ตึกกลม ซึ่งเป็นชื่อที่คุ้นเคยของชาวคณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล มีนโยบายในการก่อสร้างตั้งแต่ปี พ.ศ. 2508 โดยศาสตราจารย์ ดร.สตางค์ มงคลสุข คณบดีในขณะนั้น ได้มอบหมายให้อาจารย์อมร ศรีวงศ์ เป็นผู้ออกแบบ ตึกกลม โดยอาจารย์อมร ใช้เวลาออกแบบร่างต้นแบบตึกกลมเพียง 3 วัน และได้เคยกล่าวไว้ว่า "อาจารย์สตางค์เดินมาบอกผมว่าจะมีประชุม ครม. อาทิตย์หน้า ให้ไปเขียน Master Plan มาให้เสร็จ มันกระชั้นมาก..." นอกจากตึกกลมนี้แล้ว อาจารย์อมร ศรีวงศ์ ยังได้ออกแบบอาคารที่โดดเด่นในสถานศึกษาอีกหลายแห่ง เช่น "ตึกฟักทอง" ของ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ อาคารคณะสังคมศาสตร์ (หอดูดาว) มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ และอาคารคณะสังคมสงเคราะห์ศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ เป็นต้น

การก่อสร้างตึกกลมได้รับงบประมาณจากรัฐบาลไทยร่วมกับมูลนิธิร็อกกี้เฟลเลอร์ ใช้งบประมาณในการก่อสร้างไปประมาณ 4,000,000 บาท โดยแบ่งกันออกค่าใช้จ่ายฝ่ายละครึ่ง เพื่อใช้ในการพัฒนาคณะวิทยาศาสตร์

ตึกกลมมีรูปแบบสถาปัตยกรรมสมัยใหม่และมีความโดดเด่นเป็นเอกลักษณ์ คือ เป็นทรงกลมเมื่อมองจากด้านบน และเมื่อมองจากด้านข้างจะมีลักษณะคล้ายกับจานบิน โดยแนวคิดการออกแบบเพื่อต้องการให้ทุก ๆ ตำแหน่งของห้องบรรยายได้ยินและมองเห็นเท่าเทียมกันทุกจุด เป็นอาคารบรรยายรวมมีความจุขนาด 1,500 ที่นั่ง มีห้องบรรยายขนาดใหญ่ ความจุ 500 ที่นั่ง 1 ห้อง และห้องบรรยายย่อย ความจุ 250 ที่นั่งอีก 4 ห้อง นอกจากนั้นพื้นที่ด้านล่างของอาคารเป็นพื้นที่โถงโล่งและลานกว้างรอบตึกสำหรับทำกิจกรรม นอกจากใช้สำหรับการเรียนการสอนแล้วยังใช้เป็นสถานที่ทำกิจกรรมต่าง ๆ ของคณะ เป็นศูนย์รวมของกิจกรรมนักศึกษาและกิจกรรมทางวิชาการ เช่น งานไหว้ครูประจำปี งานปาฐกถาพิเศษ งานประชุมวิชาการต่าง ๆ เป็นต้น โดยอาจารย์อมร ศรีวงศ์ ได้กล่าวถึงที่มาของการออกแบบตึกกลมไว้ว่า

"...เวลาเราออกแบบเราต้องการอะไรที่ไม่ไปซ้ำกับของเดิม ขั้นแรกก็ต้องทำตัวเองให้หายไปก่อน ถ้าเราไปถือตัวตนไว้ ทุกอย่างมันก็ตัน อะไรที่ดีกว่าหรือใหม่กว่าเราก็ไม่กล้าทำ เพราะฉะนั้นก็ต้องอาศัยคำสอนของศาสนาพุทธคืออนัตตา ถ้าไม่มีเราแล้ว ไม่เอาตัวเราไปเกี่ยวข้อง มันก็ออกมาเป็นรูปร่างให้เรา มันเป็นสัจธรรม เป็นของที่ไม่ตาย มีคุณค่าในตัวของมันเอง ก็ไม่ใช่ว่าผมออกแบบเก่ง เพียงแต่แยกแยะให้ออกเท่านั้นว่าอะไรคืออะไร...

...ทุกตารางนิ้วในห้องนั้นเสียงมันต้องเท่ากันหมด จะให้มุมโน้นด้อยกว่ามุมนี้ มุมนี้ดีกว่ามุมโน้นมันก็ไม่ถูกต้อง พยายามให้ทุกเก้าอี้ได้มองเห็น ได้ฟังเสียงเท่ากันหมด เป็นอีกประเด็นที่เราตั้งไว้ แต่ถ้าอย่างเมื่อกี้ที่พูด คือถ้าเอาตัวเราไปขวางอยู่มันก็บังไปหมด ถ้าเราไปตั้งในจุดที่ถูก สิ่งที่ถูกมันก็เกิดขึ้น มันจะเหมือนใครไม่เหมือนใครช่างมัน แต่ว่าเราทำสิ่งที่ถูก ให้แน่ใจ มันก็จบ..."

ในปี พ.ศ. 2553 ตึกกลมได้รับการคัดเลือกจาก สมาคมสถาปนิกสยาม ในพระบรมราชูปถัมภ์ ให้ได้รับรางวัลอนุรักษ์ศิลปสถาปัตยกรรมดีเด่น ประจำปี พ.ศ. 2553 ประเภทอาคารสถาบันและอาคารสาธารณะ